शणै गोंयबाब - Shenoi Goembab

शणै गोंयबाब (वामन रघुनाथ शणै वर्दे वालावलीकार)

पुराय नांव वामन रघुनाथ शणै वर्दे वालावलीकार.

तांचो जल्म 23 जून 1877 दिसा दिवचले भितरले पेठेंत जालो.

कोंकणी सयत इंग्लीश, मराठी, संस्कृत भाशांचो तांचो अभ्यास आशिल्लो.

कोंकणी मनश्यांचो स्वाभिमान तांणी जागयलो आनी तांकां स्वभाशे कडेन हाडले. 

कोंकणी साहित्याचे ते जनक. कोंकणीची गिरेस्त उतरावळ आनी भाशेची सोबीतकाय तांणी लोकांक दाखोवन दिली.

बाल साहित्य, इतिहास, व्याकरण, नाटक, भाशांतर, चरित्र, कविता, कथा अशे वेगवेगळे साहित्य प्रकार तांणी बरयल्यांत.

मुंबय 1942 वर्सा जाल्ल्या कोंकणी परिशदेच्या तिसर्‍या अधिवेशनाचे ते येवकाराध्यक्ष आशिल्ले.

तांच्या 125 व्या जयंती निमतान गोवा कोंकणी अकादेमीन तांच्या समग्र साहित्याची परत उजवाडावणी केली.

9 एप्रील 1946 दिसा तांकां मुंबय मरण आयलें. हो दीस विश्व कोंकणी दीस म्हूण पाळटात.

 

ग्रंथ सुची -

देवनागरी लिपयेंतलीं पुस्तकां

गोंयकाराचो मुंबैकार (1910)

गोंयकारांची गोंयाभायली वसणूक (1928)

गोमन्तोपनिषत् (पयलो खंड) (1928)

कोंकणी भाशेचें जैत (1930)

गोमन्तोपनिषत् (दुसरो खंड) (1933)

भुरग्यांलो इश्ट (1935)

मोगाचें लग्न (1913, 1938)

कोंकणी पयलें पुस्तक (1939)

पुण्यात्मो राम कामती (1939)

कोंकणी नादशास्त्र (1940)

भुरग्यांलें व्याकरण (1941)

आबे फारिया (1941)

येवकार अध्यक्षालें उलोवप (1945)

कोंकणी मुळावें पुस्तक (1947)

पोवनाचें तपलें (1948)

कोंकणीची व्याकरणी बांदावळ (1949)

झिलबा राणो (1950)

आल्बुकेर्कान गोंय कशें जिखलें? (1955)

कोंकणी विद्यार्थ्यांक (1958)

श्री भगवंतालें गीत (1959)

वलीपात्तनाचो सोद (1962)

जादूचो जुंवो (1968)

 

रोमी लिपयेंतलीं पुस्तकां

शेक्सपियराच्या खेळांचीं माळ

राजपूत हॅमलेट आनी बापायलें भूत

गोरे बायलेचो काळो घोव

मुदयांखातीर घोवा-बायलेचें झगडें

धुवांची परिक्षा

जुंवळ्या भावांचो घुस्पा-गोंदळ

आगुल्ल्याचें निवळण

राणयेचें जिवें बावलें

घातमारो इश्ट

बायलेची परिक्षा

मोगाचे पिडेचें वखद

भुस्मारे अलेभाव-कोलेभाव

चार्लस फ्रांसिस द कोश्ता - Cha. Fra. D'Costa

चार्लस फ्रांसिस द कोश्ता

चार्लस फ्रांसिस द कोश्ता हांकां साहित्याच्या मळार तांकां चा. फ्रा. दिकॉश्ता म्हूण वळखतात.

10 ऑक्टोबर 1931 दिसा मंगळूर शारांत तांचो जल्म जालो.

ते कोंकणी कवी, नाटककार आनी पत्रकार.

1948 वर्सा एस. एस. एल. सी. जाले उपरांत 1951 ते 1960 वर्सां मेरेन तांचे मुंबय शारांत वास्तव्य आशिल्ले.

मुंबय वेंचणूक आयोगांत तांणी दोन वर्सां काम केलां. ते उपरांत ते बी.ई.एस.टी. चे कर्मचारी आशिल्ले.

‘पयणारी’ ह्या साताळ्याचो आनी ‘जाग-माग’ ह्या सप्तकी नेमाळ्याचो संपादपी. 1983 वर्सा तांणी ‘जिवीत’ पत्राक सुरवात केली.

कोंकणी कानडी लिपयेंत ते बरयताले. कानडी लिपयेंत तांचीं वीस नाटकां छापून आयल्यांत.

फुडें मंगळुरांत परतो येवन नाटका-खेळ बरोवन ते माचयेर हाडले. नाटककार म्हूण तांकां नामना मेळ्ळी.

1974 वर्सा ‘उदेव’ हें नेमाळें सुरू केलें.

1984 वर्सा सावन ‘जिवीत’ हें सप्तकी सुरू केलें.

कोंकणी भाशा मंडळ कर्नाटक संस्थेचो संस्थापक अध्यक्ष.

1987 वर्सा सांखळे जाल्ल्या अखिल भारतीय कोंकणी लेखक संमेलनाचे ते अध्यक्ष आशिल्ले.

1989 वर्सा सोश्याचे कान ह्या कविता संग्रहा खातीर तांकां साहित्य अकादेमी पुरस्कार फावो जालो.

1992 वर्सा तांकां मरण आयलें.

 

ग्रंथ सुची

कोंकणी

नाटक

सोबीत संवसार (1955)

आंकवार मेस्त्री (1957)

भांगर मनीस

सुणें माजर हांसता

टोमेटो

विशेंतीचे भाव

तर्नें तर्नें मोर्नें

पयणार्‍यांचो मित्र

जोर्जी बुतेल

माकडाचो पाय

जुजे दयाळ

दोरो

बोकलाक सात जीव

कुवाळ्याची वाल

हांडो उटला

बोंचो बंघ

देव पळेत आसा

मागीरचें मागीर

तें, तो आनी हांव

शिरिगुंडी शिमांव

दाक्तेर दुस्मान

जिल्लाचो नोवरो

म्हज्या पुताचो खिणकुळो

 

कविता संग्रह

सोंश्याचे कान (1983)

डॉ. मनोहरराय सरदेसाय - Dr. Manoharrai Sardesai

डॉ. मनोहरराय लक्ष्मणराव सरदेसाय

डॉ. मनोहरराय सरदेसाय हांचो जल्म 18 जानेवारी 1925 दिसा पणजे जालो.

कोंकणी भाशेंतले ते एक नामनेचे कवी, निबंधकार आनी अनुवादक.

तांकां लोककवी म्हूण वळखताले.

नामनेचे साहित्यीक लक्ष्मणराव सरदेसाय हे तांचे बापूय.

 फ्रँच आनी मराठी विशयांचेरूय तांचे प्रभुत्व आशिल्ले.

विल्सन महाविद्यालयांत फ्रँच विशयाचे ते अधिव्याख्याते आशिल्ले.

1958 वर्सा फ्रांसांतल्या सॉर्बां विद्यापिठांत ‘अठराव्या शेंकड्यांत फ्रान्सांत भारताची प्रतिमा’ ह्या विशयांत फ्रँच भाशेंत तांणी डॉक्टरेट मेळटयली.

1960 वर्सा दिल्ली आकाशवाणी केंद्राच्या फ्रँच विभागांत तांणी वर्सभर नोकरी केली.

1964 ते 1967 ह्या काळांत गोंयच्या कोंकणी भाशा मंडळाचे ते अध्यक्ष आशिल्ले.

1979 ते 1985 ह्या काळांत मुंबय विद्यापिठांत ते फ्रँच भाशेचे प्रपाठक आनी फ्रँच-पुर्तुगेज विभागाचे मुखेली आशिल्ले.

1991 वर्सा कोंकणी विश्वकोशाचे मुखेल संपादक म्हूण तांणी काम सांबाळ्ळां.

कोंकणी फिल्मां खातीर तांणी पटकथा आनी गितां बरयल्यांत.

इंग्लीश-कोंकणी शब्दकोश तांणी रचला.

जायो जुयो ह्या तांच्या कविता संग्रहाक 1973 वर्सा गोवा कोंकणी अकादेमीचो पुरस्कार फावो जाला.

पिसोळीं ह्या तांच्या कविता संग्रहाक 1980 वर्सा साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार फावो जाला.

1988 वर्सा फ्रांस सरकाराचो ‘शव्हालिए दे पाल्म आकादेमीक’ हो फ्रँच साहित्य विशारद किताब तांकां फावो जालो. 

22 जून 2006 ह्या दिसा तांकां मरण आयलें.

 

कोंकणी

कविता संग्रह

आज रे धोलार पडली बडी (1961)

गोंया तुज्या मोगाखातीर (1961)

जायात जागे (1964)

जय पुण्यभू जय भारता (1965)

जायो जुयो (1970)

पिसोळीं (1978)

बालगीत संग्रह

बेब्यांचें काजार (1965)

भांगराची कुराड (1979)

माणकुलीं गितां (1982)

भावगीत संग्रह

रामगीता (1968)

एकांकी संग्रह

स्मगलर (1975)

निबंद संग्रह

साहित्यास्वाद (1993)

अणकारीत पुस्तकां

व्हॉल्तेअरची कांदीद (फ्रँच साहित्य कृती)

द लायफ ऑफ विवेकानंद अण्ड द युनिव्हर्सल गॉस्पेल

सार्त्रचे ले मो

 

मराठी

कविता संग्रह

रंगीत माझे अनंतरंग (2006)

बाकीबाब बोरकार - Bakibab Borkar

बाकीबाब बोरकार (बाळकृष्ण भगवंत बोरकार)

बाकीबाब बोरकार हांचे पुराय नांव बाळकृष्ण भगवंत बोरकार.

बाकीबाब बोरकार हांचो जल्म 30 नोव्हेंबर 1910 दिसा कुडचड्यार जालो.

कोंकणी आनी मराठी भाशेंतले नामनेचे कवी, कादंबरीकार आनी लघुनिबंदकार.

1929 ते 1946 वर्सा मेरेन गोंयच्या खाजगी आनी उपरांत सरकारी विद्यालयांत ते शिक्षक आशिल्ले.

मुंबयच्या वेगवेगळ्या दिसाळ्यांनी तांणी काम केलां.

गोमंतक (मराठी, 1948) आनी पोर्जेचो आवाज (कोंकणी, 1955) ह्या पत्रांचे ते संपादक आशिल्ले.

1955 ते 1970 ह्या काळांत ते आकाशवाणीच्या पुणे-पणजी केंद्राचेर कामाक आशिल्ले.

1964 वर्सा पणजेच्या ब्रागांझा इन्स्टिट्यूटचे ते अध्यक्ष आशिल्ले.

1967 अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेचे ते अध्यक्ष आशिल्ले.

1967 वर्सा राष्ट्रपतीन तांकां पद्मश्री पुरस्काराचो मान भेटयलो.

सुटके झुजांत केल्ल्या मोलादीक वावरा खातीर 1974 वर्सा भारत सरकारान तांकां ताम्रपट भेटयलें.

‘सासाय’ ह्या कोंकणी कविता संग्रहा खातीर तांकां साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार फावो जालो.

9 जुलय 1984 दिसा तांकां मरण आयलें.

 

ग्रंथ सुची

कोंकणी

कविता संग्रह

पांयजणां (1960)

सासाय (1981)

अणकारीत पुस्तकां

गीत प्रवचनां (1956)

गिताय (1960)

वासवदत्ता-एक प्रणयनाट्य (1973)

संशयकल्लोळ (1976)

पैगंबर (1976)

बामण आनी अभिसार (1981)

भगवान बुद्ध (1983)

 

मराठी

कविता संग्रह

प्रतिभा (1930)

जीवन संगीत (1937)

दूधसागर (1947)

आनंद भैरवी (1950)

चित्रवीणा (1960)

गीतार (1966)

चैत्रपुनव (1970)

कांचनसंध्या (1981)

अनुरागिणी (1982)

लघुकथा

प्रियदर्शिनी (1960)

समुद्राकाठची रात्र (1981)

कादंबरी

मावळता चंद्र (1938)

अंधारातील वाट (1943)

भावीण (1950)

प्रियकामा (1983)

लघुनिबंद संग्रह

कागदी होड्या (1938)

चरित्र

आनंदयात्री रवींद्रनाथ (1963)

अणकारीत पुस्तकां

जळते रहस्य (1945)

बापूजींची ओझरती दर्शने (1950)

आम्ही पाहिलेले गांधीजी (1950)

काचेची किमया (1951)

गीता-प्रवचने (1958)

माझी जीवनयात्रा (1960)

मेघदूत (1980)

लक्ष्मणराव श्रीपादराव सरदेसाय - Laxmanrao Sardesai

लक्ष्मणराव श्रीपादराव सरदेसाय

17 मार्च 1904 दिसा फोंड्या सावय वेरें तांचो जल्म जालो.

मराठी आनी कोंकणी भाशेंत लेखन करपी नामनेचे लेखक.

पुर्तुगेज आनी फ्रँच भाशेंतलें साहित्य अणकारीत करून मराठींत हाडलां.

शिक्षणीक मळार तांणी 20 वर्सां सेवा केल्या. म्हापश्यां ‘कुलॅजियु इन्दियानु’ नांवाची खाजगी शाळा सुरू केली. पांच वर्सां उपरांत फोंड्यां तेन्नाचे ए. जे. द आल्मैद कुलेजींत (आयचें आल्मेद हायस्कूल) ते गेले. 10 वर्सां तांणी थंय संचालक पदाचेर काम केलें. मडगांवां ‘इन्श्तितूत रेनेसां’ हें लिसेवाचें सात वर्सांचें शिक्षण दिवपी खाजगी विद्यालय तांणी स्थापन केलें. तें तांणी पांच वर्सां चलयलें.

गोंयच्या मुक्ती लड्यांत तांचो मोटो वांटो आसा. गोंयच्या राष्ट्रीय काँग्रेसच्या संस्थापकां मदले ते एक आसले. 1946 वर्सा सत्याग्रहांत भाग घेतिल्ले खातीर तांकां बंदखण जाल्ली. 1949 वर्सा ते मुंबय गेले. थंय 10 वर्सां रावन तांणी गोंयच्या सुटके झुजा खातीर वावर केलो. 1951 वर्सा ते दिल्ली गेले आनी आकाशवाणीच्या कोंकणी-पुर्तुगेज विभागाचे मुखेली म्हूण तांणी 1963 वर्सा मेरेन काम केलें. 1963 वर्सा ते गोंयांत परत आयलें. गोंय विलिनीकरणा आड तांणी मुखेलपणान काम केलें.

‘खबरी, कांय वर्मांच्यो कांय कर्मांच्यो’ ह्या पुस्तका खातीर तांकां 1982 वर्सा साहित्य अकादेमी पुरस्कार फावो जालो.

कोंकणींतले नामनेचे लेखक डॉ. मनोहरराय सरदेसाय हांचे ते बापूय.

4 फेब्रुवारी 1986 दिसा तांकां मुंबय मरण आयलें.

 

ग्रंथ सुची

कोंकणी

समिक्षा आनी मुलाखत

कथाशिल्प (1977)

नवलिका

पापडां कवळ्यो (1979)

साहस कथा

रामग्याली वागा भोंवडी (1979)

निबंद

खबरी, कांय वर्मांच्यो कांय कर्मांच्यो (1980)

 

मराठी

कथा संग्रह

कल्पवृक्षांच्या छायेंत (1934)

सागराच्या लाटा (1935)

वादळांतील नौका (1936)

ढासळलेले बुरूज (1940)

आनिताचें दिव्य (1944)

संसारांतील अमृत (1951)

मोहोर (1952)

मधुचंद्र (1952)

सुरेख संगम (1954)

लक्ष्मण – रेषा (1957)

सोनेरा ऊन (1964)

निवारा (1969)

बीजेची कोर (1982)

पडसाद (1985)

वेचक लक्ष्मणराव (मरणोत्तर उडवाडा आयलो) (1986)

कादंबरी

मांडवी! तूं आटलीस? (1947)

व्यक्तिचित्रां

गोव्याकडचीं माणसें (1980)

अणकार

ब्राह्मण (मूळ पुर्तुगेज – उश ब्राहामानीश – फ्रान्सीश्कु लुईश गॉमिश)

जगावेगळा (मूळ फ्रँच – ल एश्त्रांजेर – आल्बेर काम्यू)