र. वि. पंडीत - R. V. Pandit

 

पुराय नांव - रघुनाथ विष्णू पंडीत

पूण भौस तांकां र. वि. पंडीत ह्या नांवानूच चड वळखता. 6 एप्रील 1917 ह्या दिसा रायबंदरा रघुनाथबाबांचो जल्म जालो. पूण ते मूळ पालें शिरदोण ह्या गांवगिर्‍या वाठारांतल्या गौड सारस्वत ब्राम्हण घराण्यांतले. विष्णूबाब आनी रमाबाय हे तांचे पालक.

कोंकणी कवितेच्या मळार भरभरून वावर केल्ले खातीर तांची नामनां गाजता. तशेंच ते एक स्वातंत्र्य सैनीक आशिल्ले.

कोंकणी, हिन्दी, इंग्लीश, मराठी आनी पुर्तुगेज भासांचेर तांचें प्रभुत्व आसलें.

15 वर्सांचे पिरायेर तांकां कविता लेखनाची ओड लागली.

पुण्याचे फर्गसन महाविद्यालयांत ते बी. एस. सी. ची पदवी मेळोवंक सोदताले पूण इंग्लीश कवितेचे ओडीन तांणी तिसर्‍या वर्सा बी. एस. सी. सोडली आनी बी. ए. पदवी मेळयली. मुखार रघुनाथबाबांनी सैनिकी विद्या मेळयली. तांकां छायाचित्रां काडपाचीय भोव आवड आसली आनी तातूंत तांणी जायती नामनां जोडली.

ते गांधीवादी आसले आनी 1942त भारत छोडो आंदोलनांत ते सहभागी जाले. मे 1945त गांधीजींची जाल्यार 1946त नेहरूंची मुलाखत घेवपाचें सभाग्य तांकां प्राप्त जालें.

तांचे चडशे लिखणेंत, गोंयच्या शोशीत समाजा विशीं आशिल्लो तांचो हुसको दिसून येता. गावडा समाज आनी तांचेर जाल्ले अतिरेक हो तांचे कवितेचो गाभो आसा. 26 जानेवारी 1963 ह्या एकाच दिसा पांच कविता झेले उजवाडाक हाडून तांणी कोंकणी कवितेच्या मळार इतिहास घडयलो. तांच्या कवितांचे अणकार भारत आनी भारता भायल्या पन्नासेक नेमाळ्यांनी उजवाडून आयल्यात.

तांच्या ‘दर्या गाजोता’ ह्या कविता झेल्याक 1979 वर्साचो केंद्रीय साहित्य अकादमी पुरस्कार फावो जाला. कविता साहित्य प्रकारा खातीर मेळिल्लो हो पयलो साहित्य अकादेमी पुरस्कार.

कोडॅक इंडियन मॅगजीन, दी ट्रॉपिकल फोटोग्राफी, द लेन्स लायट कॉलम्स सारकिल्या नेमाळ्यां खातीर लेगीत तांणी वावर केला. 1945त तांणी एक वर्सभर गांधीजी हांच्या पक्षान चलयिल्ल्या इंग्लीश आनी मराठी नेमाळ्याचे म्हणयारे म्हूण जापसालदारकी सांबाळ्ळी. तेच तरेन 1950-1955 मेरेन ‘भारती’ हें नेमाळें चलयल्लें आनी ‘साधना’ ह्या सातोळ्या खातीरूय ते वावुरताले. 1945 सावन महात्मा मोहनदास करमचंद गांधी हांच्या पक्षाच्या नेमाळ्यांचे प्रतिनिधी म्हूण ते वावुरले.   

पंडितांक जे पुरस्कार मेळ्ळ्या तातूंत 1948 वर्सा तांणी काडिल्ल्या महात्मा गांधीजींच्या छायाचित्रांक लाबिल्लें सुवर्ण पदक आस्पावता. 1967त युनायटेड नेशन्सचो ‘युनायटेड पोएटस् लॉरिएट इंटरनॅशनल’ हो नामनेचो पुरस्कार तांकां मेळ्ळो. ‘रिझाला’ तल्या तांचे कोंकणी कवितेच्या ‘पोस्तरआदियुश’ ह्या अणकाराक फिलिपिन्स राष्ट्राचें सुवर्ण पदक तांकां लाबिल्लें. 1969 वर्सा, इंटरनॅशनल अकेडेमी ऑफ लिडरशीप चो ‘डॉक्टर ऑफ लिडरशीप ईन पोएट्री’ हो भौमान तांकां फावो जालो. 1975त गोंयांत जाल्ले तिसरे अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेंत आनी मंगळुरांत जाल्ल्या इकराव्या अखिल भारतीय कोंकणी साहित्य संमेलनांत तांचे, आनी तांच्या अपूर्व साहित्य सेवे खातीर भौशीक सत्कार जाले. 1979त तांच्या ‘दर्या गाजोता’ ह्या काव्य झेल्याक पुरस्कार दिवन साहित्य अकादमीन तांच्या वट्ट साहित्यीक कर्तुपाचो भोवमान केलो. 1982त तांकां नामनेची ‘पद्मश्री’ पदवी लाबली.

23 सप्टेंबर 1990 दिसा पिरायेच्या 73 वर्सांचेर ते भायर पडले.

 

कविता

म्हजें उतर गावड्याचें 1963

उरतले तें रूप धरतलें 1963

धर्तरेचें कवन 1963

चंद्रावळ 1963

आयलें तशें गायलें 1963

ल्हारां 1965

Voices of Peace 1967

द मून द मून 1969 (इंग्लीश कविता झेलो)

मोतियां 1971 (रोमी लिपी)

My Goa and other Poems 1971 (इंग्लीश कविता झेलो)

मोगाचे आंवडे 1974

रेवेंतलीं पावलां 1975

नाच रे मोरा 1975

Dance, Peacock Dance 1975 (रोमा लिपी)

मोतियां 1975 (देवनागरी लिपी)

जिणेची रुमडी 1975 (रोमा लिपी)

रत्नहार भाग 1 1976

रत्नहार भाग 2 1976

गोअन पोएट्री खंड 1 1976

गोअन पोएट्री खंड 2 1976

दर्या गाजोता 1977 (रोमा लिपी)

दर्या गाजोता 1978 (देवनागरी लिपी)

चारां 1983

दर्या गाजोता 1983 (कन्नड-देवनागरी लिपी)

स्त्री-ह्रदय 1986 (मराठी लोकगितां)

 

बालसाहित्य

गोड गोड काणयो भाग 1 1965

गोड गोड काणयो भाग 2 1965

रामायण-महाभारतांतल्यो कथा 1966

भुरग्यालें जग 1979 (कन्नड भाशेंत)

 

व्यक्तीचित्रण

The National Leaders 1946

 

तांच्या कवितांचो अणकार

जैसा आया वैसा गाया 1971

 

अणकार

धागे-दोरे (कथा) 1969

तरंग (कथा) 1969

पोस्तरआदियुश (कविता)